Pamięci Aleksandry Januszajtis. „Mamo, nie obraź się, że nie na wiolonczeli”. Błysnęły talenty i popłyną dalej!

Zakończył się IX Ogólnopolski Konkurs Skrzypcowy Pamięci Aleksandry Januszajtis w Gdańsku. Laureatką I Nagrody w grupie młodszej została Marta Gidaszewska, I Nagrodę w grupie starszej zdobył Mateusz Gidaszewskich z Poznania, oboje uczą się pod okiem swojej mamy, prof. Kariny Gidaszewskiej. Uroczyste ogłoszenie wyników, wręczenie nagród i wyróżnień oraz  koncert laureatów odbyły się w sobotę, 26 listopada 2011 r. w Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego przy ulicy Korzennej w Gdańsku.
Patronat nad Konkursem sprawował Prezydent Miasta Gdańska Paweł Adamowicz.
Przesłuchania laureatów odbywały się w dniach od 21 do 25 listopada w Sali Koncertowej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I i II Stopnia im. Feliksa Nowowiejskiego przy ul. Gnilnej 3 w Gdańsku.

Prof. Izabela Ceglińska: „Niezbędny na mapie kulturalnej w Polsce”. Prof. Bartosz Bryła: „Laureaci to ukształtowani artyści”
 
- Ogólnopolski Konkurs Skrzypcowy Pamięci Aleksandry Januszajtis w Gdańsku jest niezbędny na mapie kulturalnej w Polsce - powiedziała prof. Izabela Ceglińska, przewodnicząca Jury. – Konkursy skrzypcowe w Gdańsku i Lublinie mają największe znaczenie dla młodych skrzypków. O randze gdańskiego konkursu najlepiej świadczą laureaci, na czele z Agatą Szymczewską, którzy później zostają zwycięzcami tak znaczących konkursów, jak Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu. Dobrze by było, aby kolejna, dziesiąta edycja gdańskiego konkursu, miała rangę międzynarodową, aby konkurs otworzył się na świat.
- Olę Januszajtis znałam, spotykałyśmy się na kursach, na konkursach – kontynuuje prof. Izabela Ceglińska. -  Ten Konkurs ma charakter wyjątkowy także dlatego, że jest swojego rodzaju pomnikiem, dzięki niemu o Oli na pewno nie zapomnimy. Była nadzieją polskiej wiolinistyki, tragedia, do jakiej doszło w Tatrach, przerwała młode życie i zabrała szansę na dalsze zaistnienie w świecie muzycznym.
- Poziom IX Ogólnopolskiego Konkursu Skrzypcowego Pamięci Aleksandry Januszajtis w Gdańsku był bardzo wysoki, laureaci to ukształtowani artyści, cieszę się, że zostałem zaproszony do Jury – powiedział prof. Bartosz Bryła z Poznania, prezes Towarzystwa Muzycznego im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu, Juror XIV Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego, pedagog Agaty Szymczewskiej, członek Jury IX Ogólnopolskiego Konkursu Skrzypcowego Pamięci Aleksandry Januszajtis w Gdańsku. – Zdobywcy trzech pierwszych trzech nagród w grupie starszej, dziś szesnastolatkowie, mają wielkie szanse na sukces na XV Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Henryka Wieniawskiego, który odbędzie się za pięć lat. Laureaci z grupy młodszej z pewnością startować będą w tym światowym konkursie za dziesięć lat. Wszystkim życzę powodzenia!
 
 
„Mamo, nie obraź się, że nie na wiolonczeli”
 Wśród laureatów znalazło się dwoje skrzypków z Gdańska: Kamila Owsiany i Antoni Ingielewicz, którzy w grupie „A” zdobyli aex aequo drugie miejsca.
- Mama czasami mi pomaga, ale wolę pracować z moim nauczycielem prof. Jerzym Hazuką - powiedziała Kamila Owsiany, która również otrzymała Nagrodę za najlepsze wykonanie koncertu w grupie „A”, ufundowaną przez Państwa Andrzeja i Ewę Januszajtisów oraz Nagrodę Specjalną Stowarzyszenia Międzynarodowych Kursów Muzycznych im. Zenona Brzewskiego w Łańcucie w postaci udziału w koncercie podczas 38. Międzynarodowych Kursów Mistrzowskich w Łańcucie – lipiec 2012 r. – Lubię ćwiczyć, grać. Nie mam jeszcze własnego instrumentu, gram na pożyczonym. Najlepiej odpoczywam chodząc na spacer z moją suczką bernardynką, Bellą.
- Byłam początkowo przeciwnikiem, aby córka kształciła się w szkole muzycznej, sądziłam, że może pójdzie w ślady męża i zostanie prawnikiem - powiedziała Alicja Lach-Owsiany, wiolonczelistka, członek Gdańskiego Zespołu Muzyki Dawnej Cappella Gedanensis, mama Kamili. – Jako wiolonczelistka, pokazać Kamili jak się gra, niestety, nie mogę, pomagam natomiast w sprawach muzycznych, w interpretacji. Mamy w rodzinie dwie skrzypaczki – Anitę i Kamilę Wąsik, kuzynki Kamili. Bardzo wcześnie zaczęliśmy chodzić z córką na koncerty. Na co dzień przysłuchiwała się, jak ćwiczą na skrzypcach kuzynki i któregoś razu przyszła i powiedziała, że chce grać na skrzypcach, dodając: „Mamo, nie obraź się, że nie na wiolonczeli”.
 
Właściwe uczczenie pamięci, więcej muzyki.
 - Udział w przesłuchaniach i Koncercie Laureatów był, jak zwykle dla mojej żony, Ewy, pianistki, pedagoga i dla mnie, wielkim przeżyciem – powiedział doc. dr inż. Andrzej Januszajtis, prezes Towarzystwa Promocji Młodych Skrzypków im. Aleksandry Januszajtis, inicjator Konkursu. - Laureaci to już skończeni wirtuozi. Oczywiście są młodzi i dużo jeszcze się nauczą, ale już dziś fantastyczni! Jestem pewien, że czeka ich w przyszłości kariera. To był już dziewiąty nasz Konkurs, po raz kolejny jego przebieg potwierdził, że jest potrzebny. Za dwa lata odbędzie się jubileuszowy, dziesiąty, chcielibyśmy rozszerzyć jego formułę do międzynarodowej, chociaż zdaję sobie sprawę, że nie będzie to łatwe w dzisiejszej sytuacji finansowej.
- Bardzo dziękuję tym, którzy finansowo przyczynili się do sfinansowania Konkursu: Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Departamentowi Szkolnictwa Artystycznego Centrum Edukacji Artystycznej i prezydentowi Miasta Gdańska Pawłowi Adamowiczowi, który ufundował większość nagród i wszystkim sponsorom, mogliśmy odczuć ich pomoc – kontynuował doc. Januszajtis. Wielki wysiłek organizacyjny włożyli pedagodzy  Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I i II Stopnia im. Feliksa Nowowiejskiego, zasłużyli na piątkę z plusem! Jurorzy podkreślali bardzo sprawną organizację i świetne warunki pracy. A więc jeszcze raz odnieśliśmy sukces, myślę, że to jest nie tylko właściwe uczczenie pamięci Aleksandry Januszajtis, ale niezwykle potrzebna forma działalności w dziedzinie muzyki. Niestety dziś prawdziwa muzyka w większości mediów jest stłumiona i zepchnięta na margines, lansuje się „legendarnych twórców rozrywki”, o których za dziesięć lat nikt nie będzie wiedział.
 
Skład Jury: prof. Izabela Ceglińska (Łódź) – przewodnicząca, prof. Jerzy Hazuka (Gdańsk) dyrektor konkursu
prof. Bartosz Bryła (Poznań), prof. Wiesław Kwaśny (Kraków). prof. Krystyna Makowska-Ławrynowicz (Warszawa), prof. Paweł Radziński (Bydgoszcz).

Nagrody regulaminowe:
Grupa „A”
I miejsce MARTA GIDASZEWSKA
POSM I st. nr 1 w Poznaniu, ucz. Prof. Kariny Gidaszewskiej
II miejsce ex aequo
ANTONI  INGIELEWICZ, Instytut Suzuki w Gdańsku, ucz. Prof. Anny Podhajskiej
II miejsce ex aequo KAMILA OWSIANY
OSM I i II st. im. F. Nowowiejskiego w Gdańsku, ucz. Prof. Jerzego Hazuki
III miejsce BARBARA ŻOŁNIERCZYK
POSM I st. nr 1 w Poznaniu, ucz. Prof. Kariny Gidaszewskiej
IV miejsce MIRA MARTON
PSM nr 4 w Warszawie, ucz. Prof. Andrzeja Gębskiego
V miejsce ex aequo BARBARA SŁOMIAN
POSM I st. nr 1 w Poznaniu, ucz. Prof. Kariny Gidaszewskiej
V miejsce ex aequo AGNIESZKA WOJTOWICZ
POSM I st. nr 1 w Poznaniu, ucz. Prof. Kariny Gidaszewskiej
Dwa równorzędne wyróżnienia otrzymali:
WIKTORIA BIAŁOSTOCKA ZPSM w Krakowie, ucz. Prof. Swietłany Białostockiej
AGATA DOSZCZAK – PSM I st. w Nowej Soli, ucz. Prof. Beaty Gołemberskiej
 
Grupa „B”
I miejsce MATEUSZ GIDASZEWSKI POSM II st. nr 1 w Poznaniu, ucz. Prof. Kariny Gidaszewskiej
II miejsce ex aequo MATEUSZ MAKUCH OSM II st. w Poznaniu, ucz. Prof. Bartosza Bryły i Marcina Suszyckiego
II miejsce ex aequo WERONIKA DZIADEK
POSM II st. w Katowicach, ucz. Prof. Wiesława Kwaśnego
III miejsce ROBERT ŁAGUNIAK PSM I i II st. w Pabianicach, ucz. Prof. Rafała Rydygiera
IV miejsce GWIDON CIĘŻAREK ZSM II st. w Szczecinie, ucz. Prof. Małgorzaty Majewskiej - Makulec
Dwa równorzędne wyróżnienia:
MAGDALENA HEINZ, ZSM II st. w Szczecinie, ucz. Prof. Michała Cebrija
KATARZYNA PŁACZEK, OSM II st. w Poznaniu, ucz. Prof. Jadwigi Kaliszewskiej
Nagrody regulaminowe ufundowane zostały przez Prezydenta Miasta Gdańska oraz Energa S.A.

Nagrody pozaregulaminowe:
* Nagrodę dla najmłodszego laureata konkursu w grupie „A”, ufundowaną przez Towarzystwo Promocji Młodych Muzyków im. Aleksandry Januszajtis w Gdańsku, otrzymała Wiktoria Białostocka z ZPSM w Krakowie.
* Nagrodę dla najmłodszego laureata konkursu w grupie „B”, ufundowaną przez Towarzystwo Promocji Młodych Muzyków im. Aleksandry Januszajtis w Gdańsku, otrzymał Robert Łaguniak z PSM I i II st. w Pabianicach.
* Nagrodę za najlepsze wykonanie koncertu w grupie „A”, ufundowaną przez Państwa Andrzeja i Ewę Januszajtisów,  Jury podzieliło i otrzymały ją: Marta Gidaszewska z POSM I st. w Poznaniu  oraz Kamila Owsiany z OSM I i II st. w Gdańsku.
* Nagrodę za najlepsze wykonanie koncertu w grupie „B”, ufundowaną przez Państwa Andrzeja i Ewę Januszajtisów, otrzymał Mateusz Gidaszewski z POSM II st. w Poznaniu.
* Nagrodę Specjalną Stowarzyszenia Międzynarodowych Kursów Muzycznych im. Zenona Brzewskiego w Łańcucie, w postaci udziału w koncercie podczas 38. Międzynarodowych Kursów Mistrzowskich w Łańcucie – lipiec 2012 r., otrzymały Kamila Owsiany i Mira Marton.
Nagrody dla dwóch najmłodszych laureatów z Gdańska – Kamili Owsiany i Antoniego Ingielewicza – ufundował Soroptimist International I Klub w Gdańsku.
13 plecaków z upominkami dla laureatów konkursu ufundowała Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-kredytowa SKOK UBEZPIECZENIA.

Dyplomy dla akompaniatorów
Przyznano 10 dyplomów dla wyróżniających się pianistów towarzyszących uczestnikom konkursu. Otrzymali je: Elena Aleksiejuk, Michał Francuz, Dariusz Noras, Anna Paras, Paweł Rydel, Marcin Sikorski, Krystyna Stojek, Marta Sulikowska, Elena Swiridenko, Joanna Zathey.

Dyplomy dla nauczycieli
Przyznano 13 dyplomów dla nauczycieli, których uczniowie zostali laureatami IX Ogólnopolskiego Konkursu Skrzypcowego Pamięci Aleksandry Januszajtis. Otrzymali je: Swietłana Białostocka, Bartosz Bryła, Michał Cebrij, Andrzej Gębski, Karina Gidaszewska, Beata Gołemberska, Jerzy Hazuka, Jadwiga Kaliszewska, Wiesław Kwaśny, Małgorzata Majewska-Makulec, Anna Podhajska, Rafał Rydyger, Marcin Suszycki.
 
 * * *
 Aleksandra Januszajtis
Program Konkursu, wzorowo zredagowany przez p. mgr Ewę Terlecką-Januszajtis, zawiera następujące wspomnienie o jego patronce:
„Aleksandra Januszajtis urodziła się 7 grudnia 1967 r. w Gdańsku, w muzycznej i intelektualnej rodzinie. Od wczesnych lat ujawniała niezwykłe uzdolnienia muzyczne, plastyczne i naukowe. Gry na skrzypcach uczyła się od piątego roku życia pod kierunkiem mgr Jerzego Hazuki. Po ukończeniu z wyróżnieniem Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej w Gdańsku w 1986 r. rozpoczęła studia u prof. Jadwigi Kaliszewskiej i prof. Marcina Baranowskiego w Akademii Muzycznej w Poznaniu. Ukończyła je przed terminem w roku 1990, uzyskując dyplom z wyróżnieniem. Dzięki amerykańskiemu stypendium, uzyskanemu na kursach wakacyjnych w Blue Hill, kontynuowała studia na Uniwersytecie w Bostonie pod kierunkiem prof. Romana Totenberga. Roczny pobyt w Bostonie był niezwykle pracowity. Zajęcia na uniwersytecie, lekcje z profesorem, udział w trzech orkiestrach – Uniwersyteckiej, Filharmonii Nowej Anglii i Bostońskiej Kameralnej – wypełniały czas, ale dawały satysfakcję. Wszędzie była koncertmistrzynią, grała pierwsze skrzypce lub występowała jako solistka. Jej repertuar obejmował ponad sto utworów skrzypcowych, w tym 12 koncertów. Przy tym wszystkim uczęszczała jeszcze na zajęcia sportowe i potrafiła napisać do domu 40 szczegółowych listów! Intensywna praca pod kierunkiem wspaniałego pedagoga i aktywny udział w życiu muzycznym na wysokim poziomie wyzwoliły jej osobowość i pogłębiły interpretację. Promienne usposobienie zjednywało jej przyjaciół, talent i praca budziły podziw i uznanie.
Lista jej osiągnięć zaczyna się w 1979 r. od I miejsca na przesłuchaniach w Malborku i nagrody specjalnej na Konkursie Młodych Skrzypków w Lublinie. W następnym roku uzyskała II miejsce w Malborku i IV nagrodę w Lublinie. Pierwszym sukcesem międzynarodowym było wygranie w 1983 r. konkursu koncertów na Narodowym Obozie Muzycznym w Interlochen (USA). Udział w Konkursie T. Vargi w Sion (Szwajcaria) w 1987 r. przyniósł jej cenną nagrodę za najlepsze wykonanie kaprysu Paganiniego. Kolejne osiągnięcia, to II nagroda w konkursie muzyki kameralnej w Łodzi z kwartetem „Śmierć i dziewczyna” Schuberta i ważna II nagroda w konkursie
Z. Jahnkego w Poznaniu – obie w 1989 r. – oraz V nagroda i nagroda specjalna za interpretację Bacha w 1990 r. na konkursie T. Wrońskiego w Warszawie. W kwietniu 1991 r. wygrała konkurs koncertów w Bostonie, budząc entuzjazm wykonaniem koncertu Sibeliusa.
W końcu maja 1991 r. Ola wróciła do Gdańska na „wakacje”, które zaczęły się szeregiem występów z Litewską Orkiestrą Kameralną w Kownie (31.V.), Gdyni (6 i 9.VI.), Sopocie (7.VI.), Gdańsku (8.VI.), Toruniu (10.VI.) i Warszawie (11.VI.). Grała „Pory Roku” Vivaldiego, które bardzo lubiła i na temat których pisała pracę dyplomową. Po ostatnim koncercie na Zamku Królewskim w Warszawie dyr. Jan Popis z Polskiego Radia zaproponował sesję studyjną, w wyniku której powstało piękne nagranie – ostatnie w jej życiu.
1 lipca 1991 r. głaz oderwany z tatrzańskiego szlaku strącił ją w przepaść, przerywając wspaniale zapowiadającą się karierę.
„Polska wiolinistyka poniosła wielką stratę. Odeszła 21-letnia dziewczyna, w której tkwiło tyle niespełnionych możliwości.” (Wanda Obniska)
„Aleksandra albo Ola, jak ją wszyscy nazywali, była natchnieniem dla swoich kolegów i pobudzeniem myśli dla nauczycieli. Nasze lekcje przebiegały tak szybko, miało się wrażenie, że zaledwie zaczęliśmy, bo omawiało się tyle artystycznych możliwości. Jak prawdziwa artystka Ola przeżywała każdy swój występ i wkładała całą duszę
w wykonanie. Starała się przy tym opracować każdy szczegół do maksimum, co zjednywało jej szacunek muzyków.” (Roman Totenberg)
„Ucieleśnione w jej grze było wszystko, co posiadała: żar, czułość, wrażliwość, skromność i nieprawdopodobny talent, które będą zawsze żyły w naszych sercach i umysłach.” (David Hoose – dyrygent Orkiestry Uniwersytetu
w Bostonie)
„Wciąż mamy przed oczami drobną figurkę z szopą przecudnych rudych włosów i granie odszlifowane do najwyższego blasku.” (Krystyna Domarkiene z Litewskiej Orkiestry Kameralnej)
„Tak pięknie grała na skrzypcach! Była zawsze jasna jak promień słońca i taka pełna życia! Wszyscy radowali się jej obecnością.” (Nancy Hawkins z New England Philharmonic Orchestra)
„Podczas koncertu Sibeliusa po raz pierwszy w życiu zdałam sobie sprawę, że lubię występować i grać jako solistka. Zapomniałam o nerwach i dałam się ponieść muzyce. Uwielbiam granie z orkiestrą.” (Aleksandra Januszajtis)”