W Muzeum Bursztynu w Gdańsku. Skarby dawnych mistrzów

W mieście nad Motławą tworzona jest kolekcja nawiązująca do najlepszych tutejszych tradycji bursztynniczych. Obok wyrobów współczesnych i kolekcji przyrodniczej mamy od niedawna bezcenne wyroby historyczne.

Dla królów, papieży, sułtanów
Wystawę: „Bursztynowe skarby XVI – XVIII wieku. Nowa kolekcja Muzeum Bursztynu” otwarto w czwartek, 20 listopada, w Muzeum Bursztynu, Oddziale Muzeum Historycznego Miasta Gdańska przy Targu Węglowym 26. Ekspozycja składa się z kilkunastu arcydzieł sztuki bursztynniczej dawnych gdańskich mistrzów. Zakupiono je i wypożyczono z kolekcji Kunstkammer Georg Laue z Monachium z zamiarem pozyskania ich w przyszłym roku. Wszystkie zachowały się w doskonałym stanie.
– Prezentowane wyroby pochodzą z najwybitniejszego okresu bursztynnictwa w Gdańsku – powiedziała Joanna Grążawska, kierownik Muzeum Bursztynu. – Zamawiano je  w gdańskich pracowniach rzemieślniczych, a następnie wręczano jako prezenty dyplomatyczne książętom, królom, papieżom, sułtanom.
Obiekty gdańskiej sztuki bursztynniczej możemy oglądać w najbardziej prestiżowych kolekcjach muzealnych świata – w Ermitażu, Carskim Siole, Gruner Gewolbe. Od dzisiaj mamy je też, jak dawniej, w Gdańsku. Przed wojną w Muzeum Miejskim i Rzemiosł Artystycznych znajdowało się znajdowało się 36 dzieł dawnej sztuki bursztynniczej. W czasie działań wojennych zbiory zaginęły.

Przez trzy pokolenia
Gdańscy muzealnicy w 2006 roku natrafili na – przeznaczoną na sprzedaż - jedną z największych prywatnych dawnej sztuki bursztynniczej w Europie należącą do Georga Laue, antykwariusza z Monachium. Rodzinny zbiór gromadzić zaczął w latach międzywojennych XX wieku jego dziadek Georga, a następnie ojciec. O randze zbiorów świadczy fakt, że wypożyczyło je na wystawę Kunsthistorisches Museum w Wiedniu powierzając Georgowi Laue funkcje gościnnego kuratora.
- Cieszę się, ze Gdańsk odbudowuje przerwaną tradycję sztuki bursztynniczej i że moje obiekty trafiają do powstającego Muzeum Bursztynu – powiedział na wernisażu Georg Laue. – Nić przyjaźni pomiędzy mną a gdańskimi muzealnikami z roku na rok staje się coraz silniejsza.
- Jesteśmy wdzięczni, że pan Georg Laue powierzył nam swój skarb – powiedział na wernisażu prezydent Miasta Gdańska Paweł Adamowicz.
- Kolekcja bursztynu jest dowodem nie tylko zamożności, ale i wysokiej kultury społeczności – dodał prezydent Paweł Adamowicz. – Rada Miasta Gdańska podjęła kilka lat temu uchwałę o przeznaczeniu pokaźnych środków finansowych na systematyczne zakupy obiektów do Muzeum Bursztynu. Są to decyzje daleko wybiegające w przyszłość.
Wspiera finansowo budowanie kolekcji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Gra barw
Zakupione eksponaty mają najwyższą klasę.
- Są wśród nich obiekty od sztuki sakralnej, po użytkową po wyrafinowane prezenty dyplomatyczne – mówi Joanna Grążawska. - Zbudowane są z rzadkich odmian bursztynu, który łączony jest z reliefami z kości słoniowej. Ozdobione wykwintnymi, zapomnianymi dziś technikami dekoracyjnymi.
- Zapoznając się z kolekcją przeznaczoną do zakupu szukałem gdańskich proweniencji – powiedział dr Jacek Bielak, historyk, rzeczoznawca opiniujący dzieła do zakupu.  - Docierałem do opracowań archiwalnych. – Na kabinecie zachowała się – to rzadkość - sygnatura „Danzig/28.Julius/Ao 1724/Johan George-/Zernebach”. Autora dotąd nie znaliśmy.
Udało się ustalić, iż gdański mistrz ów był kandydatem na starszego cechu. Rada Miasta Gdańska wybrała kontrkandydata, który decydował o podziale surowca, jakości wyrobów i liczby mistrzów.
- Kabinet jest najcenniejszym i najdroższym obiektem na wystawie - mówi Jacek Bielak. –  Widać grę barw, bardzo duże zróżnicowanie. Bursztyn o białawych odcieniach wpadający w żółcie słoneczne pochodzi z Mierzei Wiślanej. Obiekt unaocznia jak gdańscy bursztynnicy potrafili się dostosować surowiec, którym dysponowali, do gustów odbiorców.
W 1477 roku w Gdańsku powstał cech bursztyniarzy. Okres największej świetności gdańskiego bursztynnictwa przypada na wiek XVII i pierwszą ćwierć XVIII wieku. Związane jest to z dostępem do surowca, liczbą mistrzów i reprezentowanym przez nich kunsztem artystycznym.