Obchody 82. rocznicy agresji sowieckiej na Polskę w Muzeum II Wojny Światowej

Prof. Grzegorz Berendt dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku: 17 września 1939 r. Związek Sowiecki zbrojnie zaatakował Polskę, realizując ustalenia tajnego porozumienia między Hitlerem a Stalinem, zwanego przez historyków paktem Ribbentrop-Mołotow. Umowa dwóch zbrodniczych mocarstw przewidywała wspólną agresję na Rzeczpospolitą, zajęcie oraz podział jej terytorium, jak i faktyczną likwidację państwa polskiego. Data 17 września 1939 r. jest początkiem okupacji sowieckiej, która doprowadziła m.in. do ludobójstwa w Katyniu oraz masowych deportacji Polaków na wschód. Nie można zapomnieć także o reperkusjach sowieckiej agresji na Polskę, do których bezsprzecznie należy pozbawienie Polski niepodległości na kilkadziesiąt lat. Pamięć i edukacja o okupacji sowieckiej jest obowiązkiem, który sumiennie wypełnia Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, nie tylko w rocznicę tych tragicznych wydarzeń.   

Spacery muzealne w 82. rocznicę agresji związku sowieckiego na Polskę

W dniach 17 i 18 września br. Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku zaprasza na bezpłatne spacery muzealne odbywające się pod opieką edukatorów  MIIWŚ. Spacery będą okazją do zapoznania się z wybranymi częściami wystaw Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku: ekspozycji stałej oraz ekspozycji czasowej „Walka i Cierpienie. Obywatele polscy podczas II wojny światowej". 

Podczas spacerów omawiane będą wybrane eksponaty związane kontekstowo z zagadnieniem agresji sowieckiej na Polskę. Uczestnicy spacerów poznają m.in. historię polskiej tablicy granicznej wydobytej z rzeki Zbrucz oraz losy cennego daru profesora Wiesława Gruszkowskiego – polskiej flagi ze Lwowa, ukrywanej przez rodzinę Gruszkowskich. Organizowane przez Muzeum spacery będą okazją do poszerzenia wiedzy w aspekcie IV rozbioru Polski, w tym m.in. zagadnień związanych z traktowaniem przez sowieckiego agresora polskich symboli państwowych i narodowych.

• Piątek, 17 września br. – spacery dla grup zorganizowanych, uczniów klas trzecich i czwartych szkół ponadpodstawowych wraz z opiekunami. Zwiedzanie w godzinach: 10:00, 11:30, 13:00, 14:30.
• Sobota, 18 września br. – spacery dla osób powyżej 18. roku życia. Zwiedzanie w godzinach: 11:00, 12:30, 14:30, 15:30.

Każde spotkanie potrwa około 60 min. Aby wziąć udział w zwiedzaniu należy wypełnić formularz i przesłać na adres: [email protected]. Formularz do pobrania ze strony: https://muzeum1939.pl/spacer-muzealny-w-rocznice-agresji-zwiazku-sowieckiego-na-polske/aktualnosci/4795.html

Zgłoszenie uzyskuje status potwierdzonego po uzyskaniu odpowiedzi z akceptacją formularza.

Udział w spacerze muzealnym jest bezpłatny.

Pokaz filmu „Wyzwolenie – Освобождение" opatrzony słowem wstępu pracownika naukowego MIIWŚ

17 września 2021 r. o godzinie 17.00 w Kinie Muzeum (poziom -3 MIIWŚ) odbędzie się pokaz sowieckiego filmu propagandowego w reżyserii Ołeksandra Dowżenki „Wyzwolenie - Освобождение". Film zostanie poprzedzony słowem wstępu Michała Bogdanowicza, pracownika Działu Naukowo-Edukacyjnego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Film ukazuje inwazję Armii Czerwonej na wschodnią Polskę we wrześniu 1939 r. nie jako agresję, ale „oswobodzenie" spod władzy „polskich panów". W swojej treści przeinacza rzeczywistość związaną z rozpoczęciem sowieckiej okupacji połowy terytorium II Rzeczpospolitej.

Bezpłatne wejściówki na pokaz będą dostępne do pobrania w kasach Muzeum w dniu seansu.

„WYZWOLENIE – ОСВОБОЖДЕНИЕ"

60 min., 1940, ZSRS, dokumentalny

Reżyser: Ołeksandr Dowżenko

II Reżyser: Julia Sołncewa

Muzyka: Borys Latoszyńskij

Rok Produkcji: 1940

Obraz „Wyzwolenie" jest najbardziej znanym filmem propagandowym o sowieckiej agresji na Polskę w 1939 r. Pełen tytuł precyzuje temat: „Wyzwolenie ziem ukraińskich i białoruskich od ucisku polskich panów i zjednoczenie bratnich narodów w jedną rodzinę. Kronika historyczna". Kadry filmu przedstawiają ujęcia szczęśliwych ludzi, radujących się z  wyzwolenia spod „polskiej okupacji" i szczęśliwych z nadejścia świetlanej ery komunizmu. Film Dowżenki, jednego najwybitniejszych twórców kina sowieckiego, zrealizowany został profesjonalnie, a propagandowy komentarz umiejętnie łączy komunistyczny patos z ironią, skierowaną przeciwko „pańskiej Polsce".

Wystawa plenerowa ,,1945-2022. Dzieje Krzyża na Westerplatte"

Od 17 września br., w rocznicę agresji sowieckiej na Polskę, naprzeciw realizowanego cmentarza wojskowego Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte, prezentowana będzie plenerowa wystawa ,,1945-2022. Dzieje krzyża na Westerplatte". Ekspozycja została przygotowana przez Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku we współpracy ze Stowarzyszeniem „Godność", w związku z przypadającą w tym roku 40. rocznicą przywrócenia krzyża na mogiły na Westerplatte.

Idee przedsięwzięcia przedstawia Monika Gomółka – kurator wystawy, pracownik Działu Wystaw MIIWŚ: Ekspozycja poświęcona jest przedstawieniu losów symbolu religijnego na terenie dawnej Wojskowej Składnicy Tranzytowej (WST) na Westerplatte. Ta historia niczym w soczewce ukazuje realia kształtowania w czasach komunizmu pamięci o polskich bohaterach, a jednocześnie przedstawia walkę ówczesnej władzy z Kościołem katolickim. Na wystawie za klamrę spinającą wydarzenia przyjęte zostały lata 1945 – 2022, wokół których zbudowano oś  narracji z uwypukleniem tych cezur, które odegrały znaczącą rolę w tej opowieści.

Cała historia rozpoczyna się już w 1945 r., w momencie gdy ocaleli Westerplatczycy podejmują działania zmierzające do upamiętnienia żołnierzy poległych podczas obrony Składnicy we wrześniu 1939 r. W wyniku tych prac, rok później na terenie WST ustawiono betonowy krzyż. Niestety w 1962 r. władza komunistyczna usunęła krzyż z Westerplatte, a w jego miejsce postawiono sowiecki czołg T-34. Symbol religijny został potajemnie przewieziony do kościoła św. Jadwigi Śląskiej w Nowym Porcie i wkopany na pobliskim cmentarzu. Kolejne starania o przywrócenie krzyża podjęto w 1980 r., w ich rezultacie Urząd ds. Wyznań wydał zgodę na ponowne ustawienie krzyża na terenie półwyspu, co ostatecznie odbyło się w 1981 r.

O istotnej roli historycznego krzyża w aspekcie realizowanego cmentarza wojskowego opowiada prof. Grzegorz Berendt dyrektor MIIWŚ: Niewątpliwie jedną z najistotniejszych dat w tej opowieści stanowi rok 2019, kiedy podczas V etapu badań archeologicznych na terenie Westerplatte archeolodzy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku odnaleźli szkielety 9 polskich obrońców z września 1939 r. W wyniku badań identyfikacyjnych prowadzonych przez Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie udało się zidentyfikować tożsamość 5 obrońców, kolejne badania nadal trwają. To przełomowe odkrycie rzeczywistego, a nie jak dotąd symbolicznego miejsca pochówku obrońców, stało się podstawą idei budowy cmentarza wojskowego Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte. W związku z tym w 2020 r. MIIWŚ w Gdańsku rozpisało międzynarodowy konkursu na opracowanie nowej koncepcji urbanistyczno-architektonicznej cmentarza, realizowanego w ramach I etapu inwestycji – budowy plenerowego Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. Aktualnie, w związku z prowadzonymi pracami na półwyspie, historyczny Krzyż z Westerplatte został zabezpieczony i otoczony opieką konserwatorską. Do czasu zamieszczenia go w przestrzeni nowego cmentarza wojskowego, będzie spoczywał bezpieczne w Muzeum II Wojny Światowe w Gdańsku. Krzyż z Westerplatte już na zawsze pozostanie nieodłącznym symbolem przywracania pamięci polskim obrońcom z września 1939 r. 

Na wystawę składają się teksty prezentujące w chronologicznym układzie historię przywrócenia krzyża na Westerplatte oraz fotografie z kolekcji pana Czesława Nowaka, z darów p. Zbigniewa Ciereszko, z agencji Kosycarz Foto Press/KFP oraz ze zbiorów Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Ekspozycja prezentowana będzie na półwyspie Westerplatte od 17 września br.

Jednocześnie wystawa prezentowana jest od 27 sierpnia br. w Bazylice św. Brygidy w Gdańsku.

17 września obchodzony jest jako rocznica sowieckiej agresji na Polskę, jak i Dzień Sybiraka, dla uczczenia pamięci polskich ofiar i męczeństwa doznanego z rąk funkcjonariuszy państwa sowieckiego. Jak głosi przyjęta przez aklamację uchwała Izby z 2013 r.: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd wszystkim Polakom zesłanym na Syberię, inne tereny Rosji i Związku Sowieckiego. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej upamiętnia tych, którzy tam  zginęli, tych, którym udało się powrócić do Ojczyzny, tych, którzy osiedli w różnych częściach świata, oraz tych, którzy pozostali w miejscu swego zesłania, gdzie kultywowali polskość".

17 września br. delegacja Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku złoży kwiaty w niżej wypisanych miejscach:

• 17 września 2021 r., godz. 10:00, uroczystości na Cmentarzu Łostowickim w Gdańsku
• 17 września 2021 r., godz. 11:00, uroczystości pod tablicą pamiątkową Marynarzy Polskich zamordowanych na wschodzie, Gdynia
• 17 września 2021 r., godz. 12:00, uroczystości pod pomnikiem „Golgota Wschodu", Gdynia

-----------

W przeddzień 82. rocznicy agresji sowieckiej na Polskę Oblackie Centrum Edukacji i Kultury w Gdańsku, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku zapraszają na cykl wydarzeń upamiętniających ofiary Armii Czerwonej na Pomorzu 1945 roku. Wydarzenia organizowane są w związku z 82. rocznicą agresji sowieckiej na Polskę. 15 i 16 października br., w przeddzień zbliżającej się rocznicy, w kościele rektoralnym pw. św. Józefa w odbędą się koncert, Msza święta, składanie kwiatów oraz konferencja naukowa. Więcej szczegółów na: https://muzeum1939.pl/1516-wrzesnia-br-uroczystosci-upamietniajace-ofiary-armii-czerwonej-na-pomorzu-1945-roku/aktualnosci/4798.html