Typowymi polskimi organizacjami były Powiatowe Rady Ludowe, które próbowały zabezpieczać wielkie majątki rolne i tworzyć samorządy w poszczególnych miejscowościach Kociewia. W konspiracji działała Organizacja Wojskowa Pomorza, która zwalczała niemiecki Grenschutz. W połowie 1919 r. Grenschutz zmuszony został do wycofania się z Gniewu; wówczas powstała tzw. „Republika Gniewska”.
Przejmowanie Pomorza
17 stycznia 1920 r. - zgodnie z postanowieniem traktatu wersalskiego - oddziały Frontu Pomorskiego dowodzone przez gen. Józefa Hallera przekroczyły linię demarkacyjną pod Inowrocławiem. Front Pomorski składał się z trzech wielkich jednostek: 2 Dywizji Strzelców Wielkopolskich, Dywizji Strzelców (sformułowano ją we Francji) oraz Dywizji Strzelców Pomorskich.
Front Pomorski działał podzielony na trzy grupy operacyjne: pierwsza - pod dowództwem gen. Józefa Dowbór-Muśnickiego zajęła obszar nadnotecki z Bydgoszczą, druga - pod dowództwem pułk. Stanisława Skrzyńskiego (Dywizja Strzelców Pomorskich) zdobyła rejon Torunia i twierdzę toruńską, trzecia - pod dowództwem gen. S. Pruszyńskiego zajęła wschodnie i północne obszary Pomorza Gdańskiego.
Niepodległość Tczewa
29 stycznia 1920 r. Tczew został zajęty przez oddziały polskie, ale uroczyste powitanie na rynku odbyło się w dniu następnym. Miejscowi Niemcy zdobyli się na złośliwe manifestacje, kiedy komisaryczny starosta Maksymilian Arczyński powitał polskich żołnierzy. W rezultacie starosta niemal natychmiast rozwiązał radę miejską, w którą większość stanowili Niemcy.
Całe Kociewie zostało zajęte pomiędzy 25 a 30 stycznia 1920 r. aż do granic Wolnego Miasta Gdańska. 27 stycznia wojska polskie zajęły Gniew, 28 stycznia - Pelplin, a 29 stycznia - Starogard Gdański.
Przybycie wojsk polskich spowodowało wiele zmian w następnych latach, m. in. Tczew ze względu na swoje ważne znaczenie strategiczne otrzymał garnizon. Niemal natychmiast pojawił się plan zbudowania w mieście nad Wisłą portu morskiego. Istniała też możliwość, że Tczew stanie się zamiast Torunia stolicą województwa pomorskiego. Ludność grodu Sambora mocno cierpiała w wyniku rabunkowej gospodarki niemieckiej z lat 1918-1920. W mieście odczuwano niedosyt kapitałów i inwestycji.
Znaczenie Tczewa w II Rzeczypospolitej
Tczew posiadał dla Polski w latach 1920-1939 niezwykłe znaczenie strategiczne. Był węzłem kolejowym, przez który przechodziło najszybsze połączenie Berlina i Niemiec z Prusami Wschodnimi; zarazem przez Tczew biegła najkrótsza trasa łącząca Gdańsk i Warszawę. Miasto było wizerunkiem polskiego Pomorza. Tutaj Polacy „wypełniali” swoją suwerenność. Dlatego zemsta niemieckich nazistów od września 1939 r. była na tym terenie szczególnie okrutna.
Napisz komentarz
Komentarze