Zegar tyka dla azbestu – wymień eternit na dachu

Azbest święcił triumfy w latach 60. i 70. ubiegłego wieku ze względu na swoje praktyczne walory. Odporność na wysokie temperatury i mróz, a także na ogień i korozję sprawiły, że był szeroko wykorzystywany nie tylko do produkcji pokryć dachowych, ale także okładzin elewacyjnych, rur oraz kanałów wentylacyjnych i spalinowych. Okazało się jednak, że azbest jest substancją rakotwórczą. Z tego powodu od lat 70. XX wieku w całej Europie stopniowo zaczęto ograniczać produkcję eternitu.
W Polsce od 1998 r. obowiązuje Ustawa o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. Z kolei w roku 2002 rząd przyjął trzydziestoletni program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski. Jego celem jest wsparcie właścicieli obiektów z pokryciem dachowym zawierającym azbest i całkowite wyeliminowane niebezpiecznej substancji z otoczenia. Koszt usunięcia i utylizacji eternitu z dachu jest spory i zazwyczaj waha się od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych za metr kwadratowy. Istnieje jednak możliwość otrzymania dofinansowania z gminnego lub powiatowego wydziału ochrony środowiska. W celu uzyskania wsparcia finansowego, należy wypełnić formularz, który potwierdza zgodność zdjęcia eternitu z prawem oraz przedstawić koszty poniesione z tego tytułu. Niestety, nie każda gmina ma przeznaczone środki na pomoc finansową przy realizacji takiej inwestycji, dlatego zanim przystąpimy do usuwania eternitu warto zapytać urzędników, czy możemy liczyć na jej wsparcie w tym zakresie.
Ale mimo działającego systemu dofinansowania usuwania wyrobów azbestowych, w Polsce wciąż połowa wszystkich dachów domów jest pokryta eternitem. Przyczyny takiego stanu rzeczy to m.in. obawa przed samym procesem usuwania azbestu, koszty oraz brak wiedzy na temat dostępnych alternatyw. Rozwiązaniem tego problemu jest włókno-cement, stanowiący całkowicie bezpieczną alternatywę dla eternitu.
- Najważniejsze jest to, że posiada on jego najlepsze właściwości, takie jak: trwałość, lekkość, wytrzymałość i odporność, a przy tym nie wyrządza szkód na środowisku czy zdrowiu właścicieli. Idealnie nadaje się do zastąpienia starych pokryć eternitowych. Nie wymaga żadnych zmian w konstrukcji dachu, dzięki czemu minimalizowane są koszty związane z przebudową, a dobrze dopasowany kształt i rozmiar płyt oraz nowoczesne systemy montażowe sprawiają, że prace dekarskie z wykorzystaniem tego materiału są łatwe i szybkie - przekonuje Marek Biziak doradca techniczny z firmy Cembrit.
Zanim jednak do tego dojdzie, musimy usunąć szkodliwy azbest z dachu. Jego wymiana na własną rękę to jeden z najgorszych i wyjątkowo niebezpiecznych pomysłów. Ze względu na szkodliwy charakter tego materiału, zaleca się powierzenie likwidacji starego dachu specjalistycznej firmie, która w pierwszej kolejności ogrodzi i oznakuje teren rozbiórkowy, zabezpieczając go przed nieproszonymi gośćmi. Listę firm uprawnionych do wykonywania takich projektów można uzyskać w wydziale ochrony środowiska w urzędzie gminy lub starostwie powiatowym. Należy również pamiętać, iż informację o planowanym usunięciu azbestu musimy zgłosić co najmniej 30 dni przed rozpoczęciem prac inspektorowi nadzoru budowlanego.
Ekipa usuwająca azbest zobowiązana jest do pracy w specjalnych maskach, kombinezonach, rękawicach i pokryciach butów. Przebywania w rejonie prac nawet w roli obserwatora wymusza stosowanie tych samych procedur. Jeżeli w bliskim sąsiedztwie obiektu, z którego usuwany jest eternit, znajduje się inny budynek mieszkalny, warto poinformować jego mieszkańców o naszych planach remontowych. Dzięki temu będą mogli zabezpieczyć swój budynek, a przede wszystkim uszczelnić okna.
Demontowanych płyt nie wolno zrzucać na ziemię, aby nie powodować rozpylania włókienek. Zamiast tego ekipa remontowa powinna się posługiwać odpowiednią zsuwnią lub używać dekarskiego przenośnika taśmowego (czyli urządzenia elektrycznego, po którym płyty mogą się przemieszczać). Po zakończeniu usuwania szkodliwego materiału, wykonawca ma obowiązek dokładnego oczyszczenia terenu robót i otoczenia z odpadów zawierających azbest, jak również złożenia pisemnego oświadczenia o prawidłowości wykonania prac i oczyszczeniu terenu z pyłu azbestowego z zachowaniem właściwych przepisów technicznych i sanitarnych. Usunięty z dachu eternit powinien być umieszczony na palecie i dokładnie owinięty folią, aby na żadnym etapie transportu nie był potrzebny załadunek i rozładunek pojedynczych płyt. Do pakowania odpadów azbestowych nie wolno pod żadnym pozorem używać worków papierowych. Usunięty materiał może być utylizowany jedynie na wyznaczonych składowiskach. Na składowiskach przysypywane są grubą warstwą gruntu, gdyż zawarty w nich azbest nie jest promieniotwórczy ani trujący – szkodliwy dla zdrowia jest jedynie pył azbestowy.
Wymiana dachu eternitowego na dach bezpieczny dla zdrowia i przyjazny dla środowiska, choć jest procesem skomplikowanym i czasochłonnym, nie musi być wcale trudna, jeśli zlecimy ją profesjonalnej firmie. Pomocą i radą odnośnie realizacji takiego projektu służą bowiem nie tylko gminy, ale również sami producenci pokryć dachowych.
Choć rok 2032, w którym azbest ma zniknąć z dachów wydaje się odległy, to specjaliści już alarmują, że tempo jego usuwania jest zdecydowanie zbyt niskie. Jeżeli utrzyma się na podobnym poziomie jak dotychczas, to nie ma szans na zrealizowanie programu, co będzie się wiązać z ogromnymi karami nałożonymi na polską gospodarkę za niewywiązanie się z Narodowego Programu Przygotowania do Członkostwa w Unii Europejskiej. Gdy zatem podjęliśmy decyzję o wymianie dachu, warto przyjrzeć się bliżej dostępnym na rynku pokryciom dachowym, a w szczególności tym z włókno-cementu i wybrać produkt odpowiadający naszym oczekiwaniom. Nie odwlekajmy tych prac na ostatnią chwilę, tym bardziej, iż zgodnie z obowiązującym programem, koszt usuwania azbestu będzie wyższy w kolejnych latach.