Piękna sztuka - wolność za murami

OISW Gdańsk: Przegląd Sztuki Więziennej – SZTUM 2012

25 maja 2012 roku uroczysty wernisaż w salach wystawowych Sztumskiego Centrum Kultury otworzył to kulturalne wydarzenie. Zakład Karny w Sztumie i SCK zorganizowali konkurs po raz dwudziesty pierwszy. Po raz dziewiąty uczestniczyli w nim więźniowie z innych krajów

Otwarcia wystawy pokonkursowej dokonali wspólnie Pan Adam Karaś, Dyrektor Sztumskiego Centrum Kultury i ppłk Kazimierz Zima, Dyrektor Zakładu Karnego w Sztumie. W uroczystości uczestniczyli zaproszeni goście, wśród nich miedzy innymi Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, Pan Stanisław Chmielewski, Senator RP Leszek Czarnobaj, Dyrektor Biura Dyrektora Generalnego Służby Więziennej płk Włodzimierz Paszkowski, Pan Bogdan Nowak, przewodniczący Polskiego Towarzystwa Penitencjarnego, Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej płk Jarosław Kardaś, oraz przedstawiciele więziennictwa z Litwy i Czech - Jiri Rehov i Tadas Klusevicius.

„Prace do konkursów nadsyłane były z jednostek penitencjarnych z całego kraju. Nasz przegląd cieszy się wielkim zainteresowaniem ze strony kadry penitencjarnej pracującej na co dzień z osobami pozbawionymi wolności oraz samych zainteresowanych, więźniów. Niektórzy z nich przygotowali swoje prace po raz kolejny” - powiedział ppłk Kazimierz Zima, dyrektor sztumskiego więzienia, współorganizator przeglądu.

Jury konkursowe oceniało prace malarskie, grafiki, rysunki, plakaty, rzeźby i wyroby rękodzielnicze. W swoim konkursie wystartowali także poeci i literaci. Do konkursów stanęły także prace czeskich, słowackich, litewskich i niemieckich więźniów. „Ogółem w konkursach wzięło udział 545 uczestników, w tym 107 zza granicy” – dodał dyrektor sztumskiego więzienia.

Warto podkreślić, że wernisaż poprzedzony był kilkoma innymi przedsięwzięciami. Kilka godzin wcześniej, na terenie sztumskiego zakładu karnego, odbyło się spotkanie z więziennymi twórcami, uczestnikami przeglądu. Laureatom wręczone zostały nagrody, pozostali otrzymali dyplomy oraz okolicznościowe koszulki. Nagrody wręczał Dyrektor Sztumskiego Centrum Kultury Adam Karaś.

Kolejnym elementem bogatego programu przeglądu był Pierwszy Przegląd Małych Form Teatralnych. Jest to nowy i bardzo udany pomysł organizatorów. Oglądane i oceniane były, zarejestrowane w formie multimedialnej, występy artystycznych grup więziennych – teatralnych, satyrycznych i muzycznych.

Z ogromnym zainteresowaniem pełna sala obejrzała także spektakle „na żywo”. Na scenicznych deskach zaprezentowały się bowiem grupy teatralne z trzech jednostek penitencjarnych. Zaskakująca była duża różnorodność form – od monodramu, przez spektakl z tanecznymi układami choreograficznymi, po misterium.

Dziewięć kobiet – skazanych, które przyjechały z Aresztu Śledczego w Warszawie – Grochowie, swojej grupie nadały nazwę „Nadzieja”. Przedstawiły pełen dynamizmu i tańca spektakl pt. „Ratuj nas”. Wymowny w treści, odnoszący się do błądzenia jako elementu ludzkiej natury, pełen nadziei na możliwość dokonania zmian w życiu. „Przygotowywałyśmy ten spektakl 3 tygodnie. Mamy nadzieję, że podobał się widzom. Bardzo starałyśmy się, aby wypaść jak najlepiej” - powiedziała jedna z pań.

Grupa „Oddział terapeutyczny” z grudziądzkiego zakładu karnego dla kobiet przedstawiła „Misterium Męki Pańskiej”. Miedzy innymi poprzez grę cieni artystki przedstawiły temat bardzo trudny i zrobiły to z ogromnym zaangażowaniem.

Natomiast z monodramem swojego autorstwa wystąpił Wojciech Pohl, skazany z Zakładu Karnego w Kwidzynie. I właśnie to przedstawienie zyskało najwięcej jurorskich głosów zwyciężając w tej kategorii. Warto może dodać, że Pan Wojciech animuje w kwidzyńskim więzieniu grupę teatralną „Korektor”, która ma już spory dorobek artystyczny, a w swoim repertuarze także spektakle dla dzieci.

Uroczysty wernisaż w Sztumskim Centrum Kultury poprzedził także  występ zespołu teatralnego „Plama” z Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Kwidzynie. „Przedstawiliśmy tu nasze autorskie przedstawienie pt. „Za rękę mnie doktorze weź. Razem z nasza młodzieżą chcemy w ten sposób uczcić fakt, że obchodzimy Rok Janusza Korczaka” - powiedziała Monika Lipińska, pedagog z ośrodka.

Na zaproszenie ppłk. K. Zimy wykłady okolicznościowe wygłosili także przedstawiciele świata nauki. Wykład Pani dr Moniki Marczak z Uniwersytetu Gdańskiego dotyczył zagadnienia twórczości więziennej w kontekście teorii transmisyjnej i deprywacyjnej. „Ogromna jest rola teatrów więziennych. Aktywność w tej formie jest właśnie doskonałym sposobem na zaspokojenie naturalnej potrzeby okazywania własnych uczuć” – stwierdziła dr Marczak.

 „Resocjalizacja a kryzys kary pozbawienia wolności” - to z kolei tytuł wystąpienia ks. dr Zbigniewa Iwańskiego z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. „Resocjalizacja to proces polegający na tym, żeby skazany rozpoznał jak stawać się człowiekiem, aby nauczył się żyć sensownie, odkrywał w sobie ludzką godność. Twórcza resocjalizacja to właśnie dążenie w tym, właściwym kierunku” – mówił ks. Iwański.

Służba Więzienna stara się aktywizować więźniów w różnorodny sposób, aby czasu odbywania kary nie spędzali biernie. Niektórych kierujemy do zatrudnienia na terenie lub poza terenem zakładu karnego. Mobilizujemy do uzupełniania wykształcenia, dajemy możliwość uczestnictwa w kursach zawodowych. Dajemy także możliwość aktywności twórczej. Zdolnych artystycznie więźniów jest wielu. Angażując się twórczo mogą nie tylko konstruktywnie wykorzystać czas kary, ale także realizować swój własny rozwój osobisty, wzmocnić poczucie własnej, pozytywnej wartości..

Wystawa eksponowana będzie w salach Sztumskiego Centrum Kultury przy ul. Reja 13, do 30 sierpnia 2012 roku.